(φωτογραφία από τα “αποβράσματα της Γκρενόμπλ” σε δράση…)

Η Στοκχόλμη του 2013 αποδεικνύεται το πιο πρόσφατο ορόσημο της Εποχής των Ταραχών. Εχθές κατά την 5η νύχτα ταραχών πυρπολήθηκε ένα αστυνομικό τμήμα και δύο σχολεία. Όπως και “στα λαϊκά προάστια της Γαλλίας, τον Νοέμβριο του 2005, οι «ταραχοποιοί»  στη Στοκχόλμη δεν “διεκδίκησαν τίποτα, επιτέθηκαν στην ίδια την κατάστασή τους, έβαλαν στο στόχαστρο όλα όσα τους παράγουν και τους ορίζουν. Αποκάλυψαν και επιτέθηκαν στην τωρινή κατάσταση του προλετάριου: στην παγκοσμίως επισφαλειοποιημένη εργασιακή δύναμη. Με τον τρόπο αυτό γινόταν αμέσως παρωχημένη, την ίδια στιγμή που μια τέτοια διεκδίκηση θα μπορούσε να έχει διατυπωθεί, κάθε επιθυμία να γίνουν “κανονικοί προλετάριοι”. (Από το κείμενο “Η κομμουνιστικοποίηση σε ενεστώτα χρόνο, blaumachen #6)

«Οι διαφορετικές εκφάνσεις [της ταξικής πάλης σήμερα, η απόκλιση πρακτικών σε αγώνες που συμβαίνουν σε διαφορετικά κράτη] είναι οι στιγμές μιας ολότητας που πηγάζει από την αντίφαση που αναφέραμε προηγουμένως, από το γεγονός δηλαδή ότι η δεύτερη φάση της αναδιάρθρωσης ( η πρώτη έλαβε χώρα τη δεκαετία του 1980) που λαμβάνει χώρα σήμερα παράγει πλεονάζοντα πληθυσμό με ολοένα και μεγαλύτερη ταχύτητα και ταυτόχρονα δεν αυξάνει την αναλογία του μεταβλητού κεφαλαίου στο συνολικό κοινωνικό κεφάλαιο. Εντείνει, δηλαδή, ποιοτικά και ποσοτικά την κρίση και δεν παράγει διέξοδο από αυτήν» (Από το κείμενο “Η μεταβατική περίοδος της κρίσης: Η εποχή των ταραχών”, blaumachen #5).

Οι πρακτικές αυτού του «κόσμου», κατά κανόνα ταραχές χωρίς συγκεκριμένα αιτήματα ή ξεσπάσματα ταραχών μέσα στους διεκδικητικούς αγώνες, εκφράζουν το σύγχρονο αδιέξοδο της διεκδίκησης, την έλλειψη μέλλοντος που έχει παραχθεί μέσα σ’ αυτήν την κρίση, ως κρίση της ύπαρξης του μισθού και άρα κρίση αναπαραγωγής του προλεταριάτου. Ο «κόσμος» αυτός ΔΕΝ είναι οι «επαναστάτες» που συγκρούονται γιατί έχουν «ταξική συνείδηση», είναι οι φορείς των πρακτικών που παράγονται από τον αποκλεισμό του προλεταριάτου από την εργασία, από τη βίαιη υποβάθμιση των μεσαίων στρωμάτων, από τη φρενήρη πορεία της κρίσης του αναδιαρθρωμένου καπιταλισμού και της προσπάθειας αντιμετώπισής της με έναν ακόμη γύρο επίθεσης του κεφαλαίου ο οποίος φτάνει να αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη του μισθού. Οι πρακτικές αυτού του «κόσμου» είναι επίσης αδιέξοδες, αν τις εξετάσουμε από την οπτική της αναζήτησης μιας στρατηγικής για τη νίκη της εργατικής τάξης και την πραγμάτωση μιας εργατικής κοινωνίας. Το αδιέξοδο των πρακτικών αυτών είναι που προεικονίζει το ξεπέρασμα τους μέσα στην ταξική πάλη, ξεπέρασμα που δε θα προκύψει ως επιβολή τους επί άλλων πρακτικών, αλλά θα παραχθεί από την πορεία της συγκρουσιακής συνύπαρξης αυτών των πρακτικών με τις διεκδικητικές πρακτικές. Αυτό το ξεπέρασμα θα είναι εφικτό να παραχθεί μόνο όταν θα βρισκόμαστε στο στάδιο εκείνο που η σύγκρουση δεν θα αναπαράγει μόνο τη δυναμική των ταραχών χωρίς συγκεκριμένα αιτήματα αλλά θα παράγει πλέον και λήψη συγκεκριμένων μέτρων. […] Η εμβάθυνση της κρίσης θα οδηγήσει τις πρακτικές πέρα από το «στάδιο των ταραχών», στο οποίο ολοφάνερα βρισκόμαστε σήμερα. Οι εξεγερμένοι του αύριο (το οποίο ίσως και να μη βρίσκεται πολύ μακριά) θα αναγκαστούν να πάρουν μέτρα συνέχισης του αγώνα τα οποία θα είναι ταυτόχρονα μέτρα επιβίωσης, κομμουνιστικά μέτρα τα οποία θα θίγουν τον πυρήνα της παραγωγής υπεραξίας και θα χτίζουν νέες κοινωνικές σχέσεις. Μέσα στο στρατόπεδο που θα αμφισβητεί την ίδια την ύπαρξη της αξίας θα εκραγούν για παράδειγμα οι αντιφάσεις του μιλιταρισμούκαι του σεξισμού που αναγκαστικά συνοδεύουν τις ταραχές. Οι εσωτερικές συγκρούσεις έρχονται, νέες διαιρέσεις είναι αναπόφευκτες. (Από το κείμενο “Χωρίς εσένα γρανάζι δε γυρνά“, blaumachen #6)

…

Το προλεταριάτο δεν παύει να είναι προλεταριάτο καταστρέφοντας, αυτό το βήμα είναι απλώς στοιχείο του παραγόμενου πολέμου, η άλλη όψη της κοινωνικής αναπαραγωγής ως καταστολής. Το κρίσιμο στοιχείο είναι ο μετασχηματισμός των μέσων παραγωγής, από μέσα παραγωγής αξίας σε μέσα αναπαραγωγής δραστηριοτήτων οι οποίες δεν οργανώνονται στη βάση της κυριαρχίας της αξίας, αλλά στη βάση άλλων σχέσεων, οι οποίες με τη σειρά τους μετασχηματίζονται μέσα στον αγώνα με συνεχή τάση να γίνουν αδιαμεσολάβητες, άμεσες σχέσεις. Το κρίσιμο λοιπόν είναι, και επανερχόμαστε στο περιεχόμενο προηγούμενων απαντήσεων, κατά πόσο είναι εφικτό σε μια περίοδο που δεν υπάρχει οργανωμένη πολιτική δύναμη, δεν υπάρχει κυρίαρχη εργατική ιδεολογία, δεν υπάρχει τίποτα συνεκτικό να ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία με μια «νίκη» των προλετάριων. Η έως τώρα πορεία της εποχής των ταραχών είναι μια πορεία ανάδυσης πολλών αντιφάσεων στην επιφάνεια, και των δρώντων δυνάμεων που τους αντιστοιχούν στο πεδίο της μάχης. Οι αντιφάσεις αυτές δεν υπάγονται πια στο (πάλαι ποτέ) εργατικό κίνημα, κάτι που προεικονίζει την απιθανότητα της νίκης της εργατικής τάξης, ως τάξης για τον εαυτό της. Η κομμουνιστικοποίηση ως δυνατότητα εδράζεται σε μεγάλο βαθμό στην απιθανότητα αυτής της νίκης, δεν πρόκειται για ευχή, είναι μια εκτίμηση που προκύπτει από τα βασικά χαρακτηριστικά της περιόδου. (Από τη συνέντευξη “Για την τρέχουσα κρίση, την Ευρωζώνη και τους ταξικούς αγώνες στην Ελλάδα”, blaumachen #6)

…

Στην Ελλάδα το Δεκέμβρη του 2008 η δράση των μεταναστών δεν ήταν τόσο ξεκάθαρα διαχωρισμένη από τη δράση των ελλήνων στους δρόμους:

 “Η ταυτόχρονη εξεγερτική δράση Ελλήνων επισφαλών προλετάριων και μεταναστών, στους οποίους το κεφάλαιο επιβάλλει την επισφάλεια με τους πιο κτηνώδεις όρους, ξεπέρασε τις εθνικές, φυλετικές και θρησκευτικές διαιρέσεις, οι οποίες είχαν εμφανιστεί στη Γαλλία το 2005 και το 2006, και αποτελεί εξέλιξη ιστορικής σημασίας. Η πρώτη γενιά των βαλκάνιων μεταναστών που ήρθαν στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του ’90 δε συμμετείχε στην εξέγερση· σε γενικές γραμμές οι μετανάστες αυτοί έχουν ενσωματωθεί σε κάποιο βαθμό στην ελληνική κοινωνία. Ο ρόλος που ήταν προορισμένοι να παίξουν, ήταν αφενός να υποκαταστήσουν το υποτυπώδες κοινωνικό κράτος (ανέλαβαν μέρος των αναπαραγωγικών εργασιών, όπως τη φροντίδα βρεφών και ηλικιωμένων, με πολύ μικρές αμοιβές) την ώρα που το κεφάλαιο επιτίθετο στον άμεσο και έμμεσο μισθό του ντόπιου προλεταριάτου και αφετέρου να αποτελέσουν, με τους πολύ χαμηλούς μισθούς τους, μοχλό πίεσης για ολόκληρη την ελληνική εργατική τάξη. Είναι ενταγμένοι σε μεγάλο βαθμό στη «μαύρη» οικονομία που τους εξασφαλίζει κάποιο μίνιμουμ επιβίωσης, ίσως σε κάποιες περιπτώσεις και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης από αυτές που είχαν στις χώρες προέλευσης τους. Αντίθετα, τα παιδιά τους, που ξεκίνησαν τη ζωή τους σ’ αυτή τη χώρα, βιώνουν ένα νέο αδιέξοδο: η ζωή τους το πολύ να είναι αντίστοιχη των γονιών τους, κάτι που αποτελεί αιτία εξέγερσης για αυτή τη γενιά. Αυτοί οι νεαροί μετανάστες πηγαίνουν στο σχολείο και παρόλο που, όπως γράψαμε παραπάνω, δεν είναι εντελώς διαχωρισμένοι από τον υπόλοιπο μαθητικό πληθυσμό, βιώνουν το ρατσισμό και την υποτίμηση και γνωρίζουν ότι αυτοί είναι οι πρώτοι για τους οποίους η σκάλα της κοινωνικής ανόδου είναι μπλοκαρισμένη. Πέρα από τη συμμετοχή έφηβων μεταναστών από τα Βαλκάνια στις επιθετικές διαδηλώσεις των μαθητών στις γειτονιές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, παρέες-συμμορίες μεταναστών μαθητών κατέβηκαν και στις κεντρικές διαδηλώσεις της Δευτέρας 8 Δεκέμβρη. Από τις πρακτικές τους φάνηκε ότι δεν είχαν ιδιαίτερη διάθεση να συγκρουστούν με την αστυνομία. Στόχος τους ήταν κυρίως τράπεζες και δημόσια κτήρια, ενώ κάποιοι από αυτούς δεν έχασαν την ευκαιρία να λεηλατήσουν καταστήματα.

Στην Αθήνα, στις ταραχές συμμετείχαν επίσης οι πιο νεοφερμένοι και εξαθλιωμένοι μετανάστες που ζουν στις γειτονιές-γκέτο του κέντρου, οι υπεράριθμοι/αποκλεισμένοι: Αφγανοί, Πακιστανοί και Αφρικανοί. Αυτοί οι προλετάριοι συμμετείχαν στις συγκρούσεις του κέντρου, γύρω από τις γειτονιές που μένουν, κατά τις πρώτες ημέρες της εξέγερσης του Δεκέμβρη και λεηλάτησαν πολλά καταστήματα με την πρώτη ευκαιρία. Επίσης, αρκετοί από αυτούς συμμετείχαν στην επίθεση στο αστυνομικό τμήμα της Ομόνοιας (για το οποίο έχουν δημοσιοποιηθεί πολλά περιστατικά κακοποίησης μεταναστών).

Φυσικά, η συνύπαρξη των διαφόρων προλεταριακών κομματιών και των πρακτικών τους δεν ήταν παντού αρμονική. Από την πρώτη μέρα, αρκετοί μετανάστες προπηλακίστηκαν στην προσπάθειά τους να λεηλατήσουν. Επίσης, στην κατάληψη του Πολυτεχνείου στην Αθήνα, στην οποία συμμετείχαν πολλοί μετανάστες μετά το ξέσπασμα των πρώτων ημερών, οι συγκρούσεις μεταξύ κάποιων αναρχικών και των μεταναστών πάνω στο θέμα αυτό ήταν σφοδρές. Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι αντιπαραθέσεις σχετικά με τις λεηλασίες έγιναν την ώρα των συγκρούσεων με την αστυνομία, καθώς κάποιοι από τους απαλλοτριωτές δεν βοηθούσαν στη διατήρηση της σύγκρουσης, χάρη στην οποία μπορούσαν να πάρουν ό,τι έπαιρναν. Κάποιοι μάλιστα από τους συμμετέχοντες στις συγκρούσεις, αντί να καβατζώνουν τα εμπορεύματα, τα πετούσαν στη φωτιά, υπογραμμίζοντας τη χρησιμότητα που έπρεπε να έχουν εκείνη τη στιγμή. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, οι αντιπαραθέσεις για τις λεηλασίες εμφανίστηκαν και αλλού χωρίς να τίθεται θέμα στήριξης της σύγκρουσης (όπως για παράδειγμα τη Δευτέρα 8 Δεκέμβρη). Αντί οι συγκεκριμένοι «αναρχικοί» που τα έβαλαν με τους «κλέφτες» να βοηθήσουν στην απαλλοτρίωση εμπορευμάτων όσους τα είχαν ανάγκη, υπερασπίστηκαν την «πολιτική καθαρότητα» των γεγονότων, δηλαδή σκέφτονταν και δρούσαν ήδη με γνώμονα την εικόνα που θα υπάρχει γι’ αυτούς μετά το τέλος της εξέγερσης.

Η απάντηση του κράτους στη συμμετοχή μεταναστών στην εξέγερση ήταν η αναμενόμενη: αύξηση της καταστολής, επιχειρήσεις «σκούπα», απελάσεις και σχέδιο για δημιουργία στρατοπέδων συγκέντρωσης. Ταυτόχρονα όμως το μεταναστευτικό κύμα μεγεθύνεται και το ελληνικό κράτος έρχεται αντιμέτωπο με πλήθη υπεράριθμων προλετάριων που αναγκαστικά περνάνε από την Ελλάδα, λόγω της γεωγραφικής της θέσης.” (από το κείμενο Δεκέμβρης 2008: Μια προσπάθεια να ανιχνεύσουμε τη δύναμη και τα όρια του αγώνα μας, blaumachen #3).

Αξίζει όμως να θυμηθούμε και τι έλεγαν οι ίδιοι οι μετανάστες τότε για τη δράση τους:

Αυτές οι μέρες είναι και δικές μας…

Μετά από τη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου ζούμε μια πρωτοφανή κατάσταση αναβρασμού, ένα ξεχείλισμα οργής που δεν λέει να σταματήσει. Μπροστάρηδες σε αυτό τον ξεσηκωμό είναι οι μαθητές, οι οποίοι με αστείρευτο πάθος και με ένα πηγαίο αυθορμητισμό έχουν ανατρέψει όλα τα δεδομένα. Δεν μπορείς να σταματήσεις κάτι που δεν ελέγχεις, κάτι που οργανώνεται αυθόρμητα και με όρους που δεν κατανοείς. Αυτή είναι η ομορφιά αυτού του ξεσηκωμού. Οι μαθητές κάνουν ιστορία και αφήνουν τους άλλους να τη εντάξουν ιδεολογικά και να τη γράψουν. Οι δρόμοι, η πρωτοβουλία, το πάθος είναι δικό τους.

Μέσα στα πλαίσια της γενικότερης κινητοποίησης, με ατμομηχανή τα μαθητικά συλλαλητήρια, υπάρχει και μια μαζική συμμετοχή της δεύτερης γενιάς των μεταναστών και αρκετών προσφύγων. Οι πρόσφυγες κατεβαίνουν μεμονωμένα, χωρίς κάποια ιδιαίτερη οργάνωση, με έναν αυθορμητισμό και με μια ορμή που χαρακτηρίζει τις κινητοποιήσεις τους. Αυτοί τη στιγμή είναι το πιο μαχητικό κομμάτι των ξένων στη Ελλάδα. Έτσι και αλλιώς είναι πολύ λίγα αυτά που έχουν να χάσουν.

Τα παιδιά των μεταναστών κινητοποιούνται μαζικά και δυναμικά κυρίως μέσα στα πλαίσια των σχολικών και φοιτητικών δράσεων ή μέσα από τις οργανώσεις της αριστεράς και άκρας αριστεράς. Είναι και το πιο ενταγμένο κομμάτι των μεταναστών, το πιο θαρραλέο. Δεν είναι σαν τους γονείς τους που ήρθαν με σκυμμένο το κεφάλι σαν να ζητιανεύανε ένα κομμάτι ψωμί. Είναι μέρος της ελληνικής κοινωνίας, καθώς δεν γνώρισαν άλλη. Δεν ζητιανεύουν κάτι, διεκδικούν δυναμικά να είναι ισότιμοι με τους έλληνες συμμαθητές τους. Ισότιμοι στα δικαιώματα, στο δρόμο, στα όνειρα.

Για μας τους οργανωμένους μετανάστες είναι ένας δεύτερος γαλλικός Νοέμβρης του 2005.Δεν είχαμε ποτέ αυταπάτες ότι όταν η οργή του κόσμου ξεχείλιζε θα μπορούσαμε να την κατευθύνουμε. Παρά τους αγώνες που έχουμε δώσει όλα αυτά τα χρόνια ποτέ δεν μπορέσαμε να πετύχουμε τέτοιες μαζικές αντιδράσεις. Τώρα είναι η ώρα να μιλήσουν οι δρόμοι. Η κραυγή που ακούγεται είναι για τα 18 χρόνια βίας, καταπίεσης, εκμετάλλευσης, εξευτελισμού. Αυτές οι μέρες είναι και δικές μας.

Αυτές οι μέρες είναι για τους εκατοντάδες μετανάστες και πρόσφυγες δολοφονημένους στα σύνορα, στα τμήματα, στους χώρους εργασίας. Είναι για τους δολοφονημένους από μπάτσους ή αγανακτισμένους πολίτες. Είναι για τους δολοφονημένους επειδή πέρασαν τα σύνορα, επειδή δούλευαν σαν τα σκυλιά, επειδή δεν σκύψανε το κεφάλι, για το τίποτα. Είναι για τον Γκραμόζ Παλούσι, τον Λουάν Μπερντελίμα, τον Εντισόν Γιάχαϊ, τον Τόνυ Ονόυχα, τον Αμπντουρακίμ Ιντρίζ, τον Μοντασέρ Μοχάμεντ Ασράφ και τόσους άλλους που δεν ξεχάσαμε.

Αυτές οι μέρες είναι για την καθημερινή αστυνομική βία που έχει μείνει αναπάντητη, ατιμώρητη. Είναι για τον εξευτελισμό στα σύνορα, στα κέντρα αλλοδαπών που συνεχίζεται ακόμα. Είναι για τις κατάφωρες αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων, τους μετανάστες και πρόσφυγες που είναι άδικα στις φυλακές, τη δικαιοσύνη που μας στερήθηκε. Ακόμα και τώρα, στις μέρες και νύχτες του ξεσηκωμού, οι μετανάστες πληρώνουν βαρύ τίμημα με επιθέσεις ακροδεξιών και μπάτσων, με απελάσεις και ποινές φυλάκισης που τα δικαστήρια μοιράζουν με χριστιανική αγάπη σε εμάς τους άπιστους.

Αυτές οι μέρες είναι για την εκμετάλλευση που συνεχίζεται αμείωτη για 18 χρόνια. Είναι για τους αγώνες που δεν ξεχάστηκαν στους κάμπους στο Βόλο, τα ολυμπιακά έργα, την Αμαλιάδα. Είναι για τον ιδρώτα και το αίμα των γονιών μας, για τη μαύρη εργασία, τα ατελείωτα ωράρια. Είναι για τα παράβολα, τα πρόστιμα, τα ένσημα που πληρώνουμε και δεν θα μας αναγνωριστούν ποτέ. Είναι για τα χαρτιά που θα κυνηγάμε μια ζωή σαν να είναι λαχείο.

Αυτές οι μέρες είναι για το τίμημα που πληρώνουμε απλά για να υπάρχουμε, να αναπνέουμε. Είναι για όσες φορές σφίξαμε τα δόντια, για τις προσβολές που ανεχτήκαμε, τις ήττες που χρεωθήκαμε. Είναι για όσες φορές δεν αντιδράσαμε ενώ είχαμε όλους τους λόγους του κόσμου. Είναι για όσες φορές αντιδράσαμε και ήμασταν μόνοι γιατί ο θάνατος και η οργή μας δεν χωράγανε σε σχήματα, δεν έφερναν ψήφους, δεν πουλούσαν στα δελτία των 8.

Αυτές οι μέρες είναι όλων των περιθωριακών, των αποκλεισμένων, των ανθρώπων με τα δύσκολα ονόματα και τις άγνωστες ιστορίες. Είναι για όσους πεθαίνουν καθημερινά στο Αιγαίο και στον Έβρο, για όσους δολοφονούνται στα σύνορα ή στην Πέτρου Ράλλη, είναι των τσιγγάνων στο Ζεφύρι, των ναρκομανών στα Εξάρχεια. Αυτές οι μέρες είναι των παιδιών της Μεσολογγίου, των ανένταχτων, των ανεξέλεγκτων μαθητών. Χάρης στον Αλέξη αυτές οι μέρες είναι όλων μας.

18 χρόνια βουβής οργής είναι πολλά.

Όλοι στους δρόμους, για την αλληλεγγύη & την αξιοπρέπεια!

Δεν ξεχάσαμε, δεν ξεχνάμε, αυτές οι μέρες είναι και δικές σας

Για τον Λουάν, τον Τόνυ, τον Μοχάμεντ, τον Αλέξη….

Στέκι Αλβανών Μεταναστών