Αναδημοσίευση από το  blog: http://aruthlesscritiqueagainsteverythingexisting.wordpress.com

οι επαναστάσεις του καιρού μας[…]οπισθοχωρούν  συνεχώς  μπροστά  στην  ακαθόριστη  απεραντοσύνη  των σκοπών τους, ώσπου να δημιουργηθεί  η κατάσταση που κάνει αδύνατο κάθε ξαναγύρισμα και όπου οι  ίδιες οι περιστάσεις φωνάζουν:

«Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα!

Κ. Μαρξ, Η 18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη

Το Μαϊντάν δεν είναι μόνο η πλατεία….

Οι διαδηλώσεις στην Ουκρανία συνεχίζονται και όλες οι πηγές συμφωνούν ότι έχουν πάρει μια νέα τροπή. Αλλά οι πηγές συμφωνούν μέχρι εκεί. Το που πάει η όλη κατάσταση μένει να φανεί, αλλά ήδη φαίνονται οι δυναμικές και τα όρια του κινήματος.

Στην Ουκρανία όλοι πλέον συμφωνούν ότι παρά τις προσπάθειες και από τον Γιανούκοβιτς και από την ενωμένη αντιπολίτευση, να παραμείνει η αντιπαράθεση στο “φιλοευρωπαικός ή φιλορωσικός προσανατολισμός, τα πράγματα αλλάζουν. Από τις 19 Ιανουαρίου και μετά-αν και το ζήτημα του φιλοευρωπαισμού παραμένει-έρχεται σε δεύτερη μοίρα. Ο κόσμος διαδηλώνει κυρίως ενάντια στα αυταρχικά μέτρα που πήρε ο Γιανουκοβιτς στις 16 Ιανουαρίου. Ο κόσμος διαδηλώνει γιατί θέλει να διαδηλώσει. Αυτό ανέτρεψε και πλήρως τις ισορροπίες και ο αντιφατικός χαρακτήρας του Μαϊντάν ήρθε στην επιφάνεια. Τι κατάφεραν τελικά οι αγωνιζόμενοι στο Μαϊντάν ακόμα και εν αγνοία τους;

Οι αγώνες και οι ανταγωνισμοί παράγουν πάντα ένα ιστορικό διακύβευμα εν αγνοία τους σε κάποιο βαθμό. Και αυτό γιατί το αποτέλεσμα αυτό παράγεται ιστορικά “πίσω απ την πλάτη τους…” γιαυτό και η δημοκρατία δεν μπορεί ποτέ να επιλύσει αυτές τις αντιφάσεις. Η δημοκρατία ως αφηρημένη μορφή, ως διαχείριση των φετιχοποιημένων μορφών, δεν μπορεί να κάνει τίποτα πέρα από έναν στείρο οικονομισμό, να διαχειριστεί δηλαδή τα δεδομένα που της φέρνει στο τραπέζι η δυναμική της κοινωνίας των ιδιωτών.  Το Μαϊντάν είναι η “άφιξη” των ταραχών στο ανατολικό μπλοκ. Τι έγινε λοιπόν, ποια τα όρια, οι αντιθέσεις και οι θέσεις που αφήνει το Μαϊντάν, ποιες διαδικασίες πυροδοτεί;

Φυσικά τα γεγονότα είναι πολύπλευρα, μπορούν να ιδωθούν από διαφορετικές πλευρές ανάλογα τη θέση μέσα στις ταξικές θέσεις, πέρα και αντίθετα από τις συγκρούσεις στους δρόμους, το Μαιντάν δεν ήταν, δεν είναι μόνο συγκρούσεις, δεν είναι μόνο η πλατεία. Η δύναμη του κεφαλαίου ως κοινωνική σχέση, να συνδέει τους ιδιώτες με διαδικασίες “πίσω απ’ την πλάτη τους”, με αλυσίδες συναλλαγών, μερικές φορές η δύναμη αυτή γίνεται και νεκροθάφτης, γίνεται θανάσιμη αντίφαση. Οι καπιταλιστές δεν μπορούν αν ελέγξουν τις διαδικασίες που πυροδοτούνται από τις ίδιες τις ενέργειες της αστικής κοινωνίας, και κυρίως όταν αυτές οι ενέργειες οι γεμάτες αντιφάσεις, συνειδητά ή ασυνείδητα σπάνε κάπου την αλυσίδα των συναλλαγών, τη κυκλοφορία της αξίας… .

Αρχικά το Μαϊνταν λόγω της γενικής κατάστασης που πυροδότησε οδήγησε σε νίκες διάφορους εργατικούς αγώνες που “εκκρεμούσαν” από καιρό σε διάφορα μέρη της Ουκρανίας. Και ενώ το Μαϊνταν δεν κατάφερε να συνδεθεί οργανικά με αγώνες στην εργασία, και οι Παν ουκρανικές απεργίες τελικά δεν είχαν και μεγάλη επιτυχία, τα αφεντικά σε όλη την Ουκρανία, πλήρωσαν τους εργάτες στις εργατικές τους διεκδικήσεις από φόβο μην συνδεθούν αυτοί οι αγώνες με το Μαϊντάν. Αυτό-και εδώ φαίνεται η αντίφαση των εργατικών αγώνων ως αγώνες της αντιστροφής όψης της αντίφασης του κεφαλαίου- από τη μία έστειλε τους εργάτες αυτούς πάλι στα σπίτια τους, από την άλλη οι αγώνες τους νίκησαν, τα αφεντικά πλήρωσαν, η ζωή τους-έστω για λίγο-ανατιμήθηκε.

Πρόσθετα σε αυτό, αρκετές καταλήψεις σε σχολές σημειώθηκαν σε όλη τη χώρα, λιγότερο ή περισσότερο επιτυχημένες, πρωτοβουλίες φοιτητών δημιουργήθηκαν και συζήτησαν για πρώτη φορά τα ζητήματα της ιδιωτικοποίησης των ουκρανικών πανεπιστημίων. Αυτό όμως που θα κρατήσει απ’ ότι φαίνεται και στο μέλλον, σαν αντανακλαστικό άμεσο στην καθημερινή ζωή είναι το μποϊκοτάζ προϊόντων της ανατολικής Ουκρανίας, τον προϊόντων δηλαδή του πιο βιομηχανοποιημένου κομματιού της χώρας, του στηρίγματος του Γιανούκοβιτς. Είναι άγνωστο τι εξελίξεις θα προξενήσει αυτό, αν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό γίνει καθημερινή γενικευμένη πρακτική. Σε όλη τη χώρα έγιναν καταλήψεις κυβερνητικών κτηρίων, και σταδιακά κυρίως μετά τις 19/1 η σύνθεση των διαδηλωτών άλλαξε, αριστεροί και απλός κόσμος άρχισε να διαδηλώνει ενάντια στα νέα μέτρα, και όπως μας διαβεβαιώνουν διάφορες πηγές η ακροδεξιά έχασε τη πρωτοκαθεδρία στις διαδηλώσεις, ενώ άρχισαν να σημειώνονται και συγκρούσεις μεταξύ αναρχικών και ακροδεξιών.

Και όλα αυτά τη στιγμή που οι επιχειρηματίες της Ουκρανίας άρχισαν να καλούν την αντιπολίτευση σε διαπραγματεύσεις καθώς το πράγμα φάνηκε να ξεφεύγει. Τα δεδομένα μίλησαν από μόνα τους, η Ουκρανία τον Δεκέμβριο έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο διεθνών επενδύσεων από το 2006, και οι “διεθνείς αγορές” πιέζουν την Γρίβνα σε υποτίμηση….πέρα από τους ονομαστικούς, οι ουκρανοί θα δουν και τους πραγματικούς μισθούς τους να μικραίνουν…..Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο υπουργός εξωτερικών προσπάθησε να καθησυχάσει τις αγορές λέγοντας ότι “δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας για την οικονομία της Ουκρανίας”, όμως δεν έπεισε κανέναν. Η έναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ αντιπολίτευσης και κυβέρνησης καθώς και οι προσπάθειες της αντιπολίτευσης να πείσει τους διαδηλωτές να σταματήσουν τις καταλήψεις δεν άρεσε ιδιαίτερα…Η αντιπολίτευση μπορεί να έχει ισχυρά ερείσματα ακόμα  στην δυτική Ουκρανία γενικά αλλά ο κόσμος που βγήκε στον δρόμο δεν πείθεται και πολύ…

Στο ίδιο το Μαϊντάν τώρα, μπορεί όπως πολλοί διαδηλωτές της αριστεράς δηλώνουν, μπορεί η σύνδεση και η αλληλεγγύη από άλλες χώρες να μην έδωσαν στο Μαϊντάν τα διεθνιστικά χαρακτηριστικά που πολλοί ήλπιζαν, και η διάρρηξη με την παραδοσιακή ουκρανική ταυτότητα να έφτασε μόνο μέχρι το επίπεδο του “μετώπου” με διάφορες φυλές του νότου, αλλά αυτό δεν είναι και έκπληξη.Το Μαϊντάν και οι κοινωνικές σχέσεις και πορεία που αυτό εξέφρασε είχαν παράξει ένα διαφορετικό περιεχόμενο, καθώς οι ταξικοί ανταγωνισμοί εξελίχθηκαν με διαφορετικό τρόπο εκεί, απ’ ότι πχ στην Τουρκία ή στην Ισπανία. Όμως μέσα στην πλατεία, το μοίρασμα και η αλληλοβοήθεια, η σύγκρουση, ο κοινός φόβος και η κοινή άμυνα, δημιούργησαν νέα περιεχόμενα και πρακτικές-σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό-που η Ουκρανία δεν τα έχει δει ποτέ.[1]. Κυρίως η εικόνα αλλά και η πράξη του ίδιου του Μαϊντάν έδωσε σε όλη την Ουκρανία να καταλάβει ότι ο νόμος δεν είναι θετικός a priori, το κράτος δεν έχει το μονοπώλιο του νόμου και της βίας και ότι τα συμφέροντα και οι αντιφάσεις κάποιου δεν μπορούν να επιλυθούν ή να ικανοποιηθούν πάντα με δημοκρατικό τρόπο. Το Μαϊντάν στα μάτια των ουκρανών ήταν ο εκκωφαντικός θόρυβος που έκανε η δημοκρατία κατά την κατάρρευση της.

Φυσικά η αντιφάσεις δεν τελειώνουν ποτέ και αυτό είναι που δίνει και κίνηση στην ιστορία, στην Ουκρανία και παντού. Ο τρόπος με τον οποίο διεκδίκησαν τη ζωή τους οι Ουκρανοί, από τις ταξικές τους οριοθετήσεις, ήταν μια σύγκρουση, πέρα από τη δημοκρατική διαδικασία, αλλά ήταν ταυτόχρονα και κατάφαση σε αυτή, ήταν αίτημα για περισσότερη δημοκρατία, για πλήρωση όλων τον αστικών ρόλων, εντός μιας άλλης ενότητας, ενός άλλου “όλου”. Η νίκη των εργατών ήταν νίκη, από τη μία ήταν υπέρβαση και σπάσιμο των πρακτικών που υπαγορεύει τώρα η αναγκαιότητα της συσσώρευσης, απ΄την άλλη ήταν κατάφαση στην εργατική ταυτότητα, ήταν κατάφαση στον  μισθό. Η πλειοψηφία των διαδηλωτών ζητούσε περισσότερη δημοκρατία και ένα “πιό δίκαιο κράτος”, αντιστεκόμενη έτσι αρνούμενη την θέση της μέσα στην σύγχρονη ουκρανική κοινωνία και το παρόν κράτος ως αναγκαίο διαχειριστή της συσσώρευσης στη παρούσα φάση, από την άλλη ζητούσαν ένα άλλο κράτος, μια άλλη δημοκρατία, μια άλλη αστική κοινωνία κτλ. Το ίδιο ισχύει και για το εθνικό ζήτημα του Μαϊντάν….

Τι άφησε τελικά το Μαϊντάν; τι κατάφερε μέχρι στιγμής; Η απάντηση είναι απλή και αντιφατική: και πολλά και τίποτα. Και ενώ στην Ουκρανία, τα οδοφράγματα δεν έχουν πέσει ακόμα, αλλά φαίνεται να επικρατεί μια εκεχειρία εύθραυστη, σε όλα της τα σημεία  μεταξύ κυβέρνησης, αντιπολίτευσης και διαδηλωτών, και ενώ ακόμα καπνίζουν τα καμμένα λάστιχα…κάθε επίλογος είναι και μια αρχή, και νέες φωτιές ανάβουν στη Βοσνία….

[1]Ένα διαφωτιστικό κείμενο και φωτογραφίες για όποιον ξέρει ρώσικα, για το μοίρασμα, τη δημιουργικότητα και τη συντροφικότητα με όλες τις αντιφάσεις τους θα βρείτε εδώ. Πρόκειται για την κατάληψη του κτηρίου του “οίκου της Ουκρανίας” στην πλατεία Μαϊντάν.