Το πρώτο κείμενο των Srecko Horvat και Igor Štiks, το οποίο έχει τίτλο «Is the Balkans a new Maghreb?» δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 2011 στο site uninomad. Έχει μεταφραστεί στα ελληνικά και αποτελεί μια από τις πρώτες απόπειρες εκτενούς αποτίμησης της ευρωπαϊκής πολιτικής στα βαλκάνια σε άμεση σύνδεση με την τότε πρωτοεμφανιζόμενη «αραβική άνοιξη».
Αυτό το πρώτο κείμενο μπορεί να συνδεθεί με το κείμενο-σχόλιο του Malte Daniljuk στο portal Telepolis, το οποίο δημοσιεύουμε μεταφρασμένο παρακάτω, κατά την αναζήτηση απαντήσεων πάνω στο πού αποσκοπεί η ευρωπαϊκή νεοφιλελεύθερη στρατηγική στα σύνορα της Ευρώπης.
Α.
Έναν δακτύλιο, για να τους υποτάξουν
Malte Daniljuk, 10.3.2014
Βόρεια Αφρική, Εγγύς Ανατολή, Ουκρανία: Η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική βάζει γύρω από τον λαιμό της γηραιάς ηπείρου έναν δακτύλιο από εστίες φωτιάς.
Η σύγκρουση για την Ουκρανία κλιμακώνεται με απρόβλεπτη ταχύτητα. Ο γερμανός υπουργός εξωτερικών μιλάει για την «οξύτερη κρίση από την πτώση του τείχους». Για τον βρετανό υπουργό εξωτερικών William Hague πρόκειται για την «μεγαλύτερη κρίση στην Ευρώπη του 21ου αιώνα». Παρόλα αυτά, δεν μπορεί κανείς αντιληφθεί κάποια πρόθεση αποκλιμάκωσης. Το αντίθετο: Σήμερα, το ΝΑΤΟ ανακοίνωσε τη στενότερη συνεργασία με την Ουκρανία, η οποία αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να υπερηφανευθεί ούτε για μια εκλεγμένη κυβέρνηση, και οι ΗΠΑ μετακινούν πολεμικά αεροσκάφη F-16 προς την Πολωνία.
Πριν από ούτε δυο εβδομάδες, ευρωπαίοι υπουργοί εξωτερικών [Außenpolitiker] θριάμβευαν στο Μαϊντάν. Έβαζαν πλάτες σε μια αντιπολίτευση, την οποία κανείς δεν εκτιμούσε πολιτικά, ανάμεσα σε φλεγόμενα οδοφράγματα. Μετά από λίγο, άγνωστοι ελεύθεροι σκοπευτές διέπραταν μια σφαγή και φρόντιζαν για την ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς (Προήλθαν οι ελεύθεροι σκοπευτές από την αντιπολίτευση;). Ο Γιανουκόβιτς εκλέχτηκε από ένα μεγάλο κομμάτι των Ουκρανών το 2010 για να βάλει τέλος στο πολιτικό χάος και τη διαφθορά, στα οποία η προηγούμενη κυβέρνηση των πορτοκαλί επαναστατών είχε ρίξει τη χώρα.
Ως πολίτης που παρατηρεί, τρίβει κανείς έκπληκτος τα μάτια του και αναρωτιέται αν δεν υπάρχουν [ήδη] αρκετές άλλες κρίσεις στην άμεση γειτονία [της Ευρώπης]: Ιράν, Ιράκ, Συρία, Αίγυπτος, Λιβύη… Δεν είναι εκεί ακόμα τα προβλήματα ανοιχτά; Γιατί οξύνει τώρα η ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική ακόμα μια σύγκρουση της Ουκρανίας με τη Ρωσία; Γιατί τοποθετείται η Ευρώπη με τέτοιο επιθετικό τρόπο σε μια πολιτικά διαιρεμένη χώρα, της οποίας κανένα κόμμα δεν έχει απεύθυνση σε όλη τη επικράτεια; Φαίνεται πραγματικά εδώ και καιρό πως η ευρωπαϊκή πολιτική πρακτικά τα έκανε μαντάρα με όλες τις γειτονικές χώρες σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Με αυτόν τον τρόπο, παραμένει στη λήθη το γεγονός ότι πριν από μερικά χρόνια το πεδίο της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής καθοριζόταν από κοινές και φιλικές πρωτοβουλίες. Μέχρι το 2011, η διαδικασία της Βαρκελώνης επεξεργαζόταν τις αρχές μιας Μεσογειακής-Ένωσης, στα πλαίσια της οποίας μέλη της ΕΕ μαζί με χώρες της Εγγύος Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής επιθυμούσαν να αναπτύξουν μια κοινή ενεργειακή και επενδυτική πολιτική (Το μέλλον της Ευρώπης βρίσκεται στον Νότο). Ένα από τα πιλοτικά πρότζεκτ της, το Desertec, αφοσιώνόταν στην εναλλακτική παραγωγή ενέργειας.