Το έσχατο σημείο της αμοιβαίας συνεπαγωγής των τάξεων είναι όταν το
προλεταριάτο κυριεύει τα μέσα παραγωγής. Τα κυριεύει, αλλά δεν μπορεί να τα
ιδιοποιηθεί. Η ιδιοποίηση από το προλεταριάτο δεν είναι ιδιοποίηση, επειδή
πραγματοποιείται μόνο μέσω της ίδιας του της κατάργησης ως τάξης.
«Η αυτοοργάνωση είναι η πρώτη πράξη της επανάστασης, η συνέχεια
πραγματοποιείται εναντίον της»

Zahtjevi 1

Δημοσιεύουμε παρακάτω μεταφρασμένες από τα αγγλικά[1] κάποιες λίστες αιτημάτων που κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο και αποδίδονται σε συμμετέχοντες στις διαμαρτυρίες στη Βοσνία. Παρά το γεγονός ότι μέχρι τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχουν αναφερθεί μαζικές διαδικασίες συνελεύσεων των συμμετεχόντων στις διαδηλώσεις, οπότε και προκύπτει αμέσως το ερώτημα ποιοι εξέδωσαν αυτά τα κείμενα και υπό ποιες συνθήκες, δεν έχουμε κανένα λόγο να πιστέψουμε το αντίθετο: υποστηρίζουμε λοιπόν ότι τα κείμενα αυτά εκφράζουν πράγματι τις διαθέσεις ενός κομματιού του κόσμου που κατέβηκε στους δρόμους των βοσνιακών πόλεων. Περισσότερο ή λιγότερο σημαντικού, αυτό μένει να φανεί.

Zahtjevi 2

Αν υπάρχει ένα κεντρικό επίδικο, ένας κεντρικός αποδέκτης της κριτικής που ασκούν οι μέχρι τώρα διαδηλώσεις στη Βοσνία, αυτό είναι αναμφίβολα το ίδιο το κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Είτε αυτό αφορά την ίδια του δομή[2], που εξαιτίας της συνθήκης του Ντέιτον περιλαμβάνει πολλά επίπεδα διακυβέρνησης, είτε την προκλητική συμπεριφορά των κρατικών υπαλλήλων, των οποίων ο αριθμός (και ο μισθός, άμεσος και έμμεσος, φανερός και κρυφός) είναι δυσανάλογα μεγάλος ακριβώς εξαιτίας αυτής της δομής. Παράλληλα, το κράτος εμφανίζεται ως ο μόνος μηχανισμός που συνεχίζει να λειτουργεί όταν σχεδόν καθετί άλλο έχει σταματήσει, μιας από τη στιγμή που «λευκό» και «μαύρο» κεφάλαιο, «διεθνές» και «ντόπιο» χρηματοδοτούν κατ’ απόλυτη προτεραιότητα την ίδια την ύπαρξη ενός κράτους ακόμα και σε συνθήκες ύφεσης ή/και πολύ μικρής ανάπτυξης, δομικής και μακροχρόνιας ανεργίας. Γιατί ξέρουν ότι καπιταλισμός χωρίς κράτος είναι αδιανόητος. Αυτό το κράτος, ως δυσ/λειτουργικός προσοδικός μηχανισμός, γίνεται κατά βάση στόχος όταν πετιούνται κρατικά αυτοκίνητα στα χαντάκια.

Zahtjevi 3

Θεωρούμε ένα από τα σύγχρονα στοιχεία της ταξικής πάλης το γεγονός ότι φτάνει να επιτίθεται στις καπιταλιστικές σχέσεις από μια «προκεχωρημένη θέση» σε σχέση με το παρελθόν στοχεύοντας κατευθείαν το ίδιο το κράτος. Στο παρελθόν, και ας μας επιτραπεί προς το παρόν αυτή η γενίκευση, το κράτος γινόταν περισσότερο αντιληπτό ως πεδίο απόσπασης/αναγνώρισης δικαιωμάτων από ομάδες, τάξεις, στρώματα που ένιωθαν ότι τα στερούνταν: είτε ήταν η εργατική τάξη, είτε οι γυναίκες, είτε οι μειονότητες, είτε… Και ο κατάλογος συνεχώς μάκραινε. Πλέον, από τη στιγμή που το βάθεμα της πραγματικής υπαγωγής της εργασίας, και της ζωής γενικότερα, στο κεφάλαιο απαιτεί ολόκληρες περιφέρειες και κοινωνικοί σχηματισμοί[3] να υπόκεινται σε διαδικασίες αξιολόγησης της ικανότητάς τους να αξιοποιούν την αξία, το κράτος μετασχηματίζεται και ενσωματώνει πλέον το προλεταριάτο όχι μόνο μέσω της ανάπτυξης και της αύξησης του ΑΕΠ[4], όπου και όσο αυτό είναι εφικτό υπό συνθήκες κρίσης, αλλά και αρνητικά, μέσω του αποκλεισμού. Το μείγμα «ενσωμάτωση μέσω της ανάπτυξης» –που σαφώς δεν πρόκειται για τις καλές μέρες του φορντισμού αλλά για flexicurity νέτα σκέτα, το οποίο και δημιουργεί γέφυρες μεταξύ των δύο τύπων ενσωμάτωσης– και «αρνητική ενσωμάτωση μέσω του αποκλεισμού» διαφέρει για κάθε καπιταλιστικό κοινωνικό σχηματισμό. Αυτή η δυναμική, που καθιστά τη βία και την καταστολή δομικό στοιχείο της κρατικής μορφής και μόνο φαινομενικά εμφανίζεται να δικαιώνει τον ορισμό του Βέμπερ για το κράτος, είναι που θέτει το κράτος στο προσκήνιο και το καθιστά εμφανή στόχο των από κάτω. Η πυρπόληση κυβερνητικών κτιρίων στη Βοσνία, το πέταγμα κομπιούτερ από το παράθυρο, ακόμα και το κάψιμο κάποιων ιστορικών αρχείων δείχνουν αν μη τι άλλο τη διάθεση ορισμένων προλετάριων να πάψει να υπάρχει κράτος γενικά.  Ο ιστορικά πολυεθνικός χαρακτήρας της βοσνιακής επικράτειας, το αιματοκύλισμα του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου και το βαρύ τίμημα που πλήρωσε το βοσνιακό προλεταριάτο, οι εθνοτικές διαιρέσεις και ο ρατσισμός ως ενσωματωμένες λειτουργίες ενός κράτους που προβάλλεται ως failed state, αλλά ποτέ δεν έπαψε να ελέγχει το προλεταριάτο: αναπόφευκτα, το γράφεις «θάνατος στον εθνικισμό» μέσα σε ένα κατεστραμμένο κυβερνητικό κτίριο έχει πολλές προεκτάσεις και δεν ξεχνιέται έυκολα…

Zahtjevi 4

Ένα τέτοιο κατ’ όνομα «δυσλειτουργικό» κράτος αποκτά αναγκαστικά ένα βαθμό σχετικής αυτονόμησης, που όμως κάνει το άλλο μισό του, την κοινωνία πολιτών, να αντιδράει και να επιδιώκει τη διαλεκτική αλληλεπίδραση μαζί του. Ακόμα και βίαια. Οι πρόσφατες ταραχές στη Βοσνία έχουν μια τέτοια διάσταση. Από την άλλη, όμως, θα ήταν σφάλμα να ενταχθούν σε μια συμπαγή ιστορική σειρά χωρίς ασυνέχειες. Όσον κι αν υπάρχουν κοινά στοιχεία με τις μεγάλες κινητοποιήσεις του καλοκαιριού ενάντια στο νέο καθεστώς με τις ταυτότητες[5] σε σχέση με τη διάθεση εκσυγχρονισμού του κράτους –όπου μια κοινωνία πολιτών εμφανίστηκε και οργανωμένη σε ΜΚΟ κλπ αλλά και εκτός αυτών, αν κρίνουμε ότι ξανά πρωταρχικό ρόλο στα αυθόρμητα καλέσματα έπαιξαν τα κοινωνικά δίκτυα, πάντα όμως έτοιμη να παλέψει ενεργά προς μια τέτοια κατεύθυνση– το εξίσου ιντερνετικό κάλεσμα για την υπεράσπιση των απολυμένων εργατών που διεκδικούσαν τις αποζημιώσεις τους είχε διαφορετική εξέλιξη. Είναι προς διερεύνηση, αν και υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις για κάτι τέτοιο, αν αυτό που κατέστησε πιο μαζικές, πιο διεσπαρμένες χρονικά και χωρικά, πιο βίαιες τις κινητοποιήσεις στο μεγαλύτερο κομμάτι της Βοσνίας (και όχι στο σερβικό, όπου τα πράγματα εμφανίζονται πιο ελεγχόμενα) είναι η εργατική ταυτότητα των χτυπημένων από την κρατική καταστολή και η σύνδεση με τις αγωνιστικές παραδόσεις της εργατικής τάξης.

Zahtjevi 5

Όπως φαίνεται και από τα κείμενα που δημοσιεύονται παρακάτω, παρόλο που η λέξη «δημοκρατία» δεν υπάρχει ως τέτοια, υπάρχουν ρητές αναφορές στην ανάγκη για ένα νέο σύστημα διακυβέρνησης. Ακόμα και στη σύγκλιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα σε ορισμένους τομείς. Ας αφήσουμε στην άκρη τη βάσιμη πιθανότητα η όξυνση της κρίσης στη Βοσνία τους τελευταίους μήνες να προήλθε από τη στάση της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης[6]. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στην τελευταία «αναφορά προόδου» της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, όπου επισημαίνονται μια σειρά ζητημάτων στα οποία «υστερεί» το βοσνιακό κράτος, θα δει συγκλίσεις με ορισμένα από τα αιτήματα που έχουν διατυπωθεί. Επομένως, είναι πιθανό πίσω και μέσα στις κινητοποιήσεις να βρίσκεται ένα κομμάτι της χτυπημένης μεσαίας τάξης που θεωρεί ζήτημα ζωής και θανάτου (της) την ευρωπαϊκή διέξοδο· οπότε προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ψάξουμε την προτεινόμενη στα κείμενα «νέα κυβέρνηση τεχνοκρατών». Και, κατά συνέπεια, αυτή η μεσαία τάξη πιθανόν να στήριζε την έλευση κυανόκρανων στρατιωτικών δυνάμεων ως εγγυητών της «ομαλότητας», όπως δήλωσε και ο αυστριακός τοποτηρητής της Βοσνίας.

Zahtjevi 6

Είναι ένα θέμα προς διερεύνηση κατά πόσο στο, λιτό, θεωρητικό σχήμα του Μαρξ ενυπάρχει η δυνατότητα του να αντιληφθεί η κοινωνία των πολιτών τον εαυτό της χωρίς το κράτος. Όχι με την έννοια του να συνεχίσει να υπάρχει ως τέτοια χωρίς το κράτος, κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Αλλά αν μπορεί να ενσωματώνει επ’ αόριστον προς μια κατεύθυνση εκσυγχρονισμού του κράτους τους αγώνες των αποκλεισμένων από αυτήν. Όπως στο παρελθόν της εργατικής τάξης –η οποία σημειωτέον αποδεικνύει με τους αγώνες της στη Βοσνία ότι μπορεί να αποτελέσει ακόμα παράγοντα συσπείρωσης της κοινωνίας, όχι όμως ως ισχυρό διεκδικητικό κίνημα, αλλά ως απλήρωτοι απολυμένοι που ζητάνε τα δεδουλευμένα τους, και μένει να φανεί πόσο ηγεμονικό μπορεί να παίξει στις εξελίξεις. Υπό μια άλλη έννοια, αυτό το θεωρητικό και πρακτικό ερώτημα σχετίζεται με τη δυνατότητα οι αγώνες των αποκλεισμένων να τους εμφανίζουν αενάως ως αποκλεισμένους από κάτι άλλο, στο οποίο αξίζει να ενσωματωθεί κανείς. Εδώ εντοπίζεται και το πεδίο που επιτρέπει δυνητικά στη συνολική κριτική του υπάρχοντος να βρει πρόσφορο έδαφος και να προσπαθήσει να βρει έμπρακτη έκφραση. Ίσως προχωρώντας οι εξεγερτικές διαδικασίες να δούμε μπροστά μας και τον μετασχηματισμό της αρχικής εμφυλιοπολεμικής συνθήκης –η οποία αναδύεται πολύ γρήγορα– αμεταξύ «ημών» της κοινωνίας από τη μια πλευρά και του «διεφθαρμένου κράτους» από την άλλη σε κάτι που δε θα μπορεί να είναι ένα καλύτερο κράτος, αλλά το μη-κράτος.

Τούζλα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ 7 Φεβρουαρίου 2014. Σήμερα στην Τούζλα φτιάχνεται ένα καινούργιο μέλλον! Η  [τοπική] κυβέρνηση έχει υποβάλλει την παραίτησή της, κάτι που σημαίνει πως ικανοποιείται το πρώτο αίτημα των διαδηλωτών και πως έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες για την επίλυση των προβλημάτων που υπάρχουν. Η συσσωρευμένη οργή και ο θυμός είναι οι αιτίες της επιθετικής συμπεριφοράς. Η στάση των αρχών δημιούργησε τις συνθήκες για την κλιμάκωση της οργής και του θυμού.

Τώρα, σε αυτή τη νέα κατάσταση, επιθυμούμε να κατευθύνουμε τον θυμό και την οργή στην οικοδόμηση ενός παραγωγικού και χρήσιμου συστήματος διακυβέρνησης. Καλούμε όλους τους πολίτες να υποστηρίξουν την πραγματοποίηση των παρακάτω στόχων:

(1)    Διατήρηση της δημόσιας τάξης και ειρήνης σε συνεργασία με πολίτες, την αστυνομία και την πολιτική προστασία [civil protection] με στόχο την αποφυγή οποιασδήποτε εγκληματοποίησης, πολιτικοποίησης και χειραγώγησης των διαδηλώσεων.

(2)    Εγκαθίδρυση μιας κυβέρνησης τεχνοκρατών [technical government], η οποία να αποτελείται από μη πολιτικά μέλη με γνώσεις ειδικού που θα παραμένουν σταθερά στις αρχές τους [uncompromised]. [Θα πρέπει να είναι άνθρωποι] που δεν κατείχαν καμία θέση σε οποιοδήποτε επίπεδο διακυβέρνησης και θα οδηγήσουν το καντόνι της Τούζλα στις εκλογές του 2014. Από αυτή την κυβέρνηση θα ζητείται να υποβάλλει εβδομαδιαία πλάνα και αναφορές για τις εργασίες της και να εκπληρώνει τους διακηρυγμένους στόχους της. Οι εργασίες της κυβέρνησης θα παρακολουθoύνται από κάθε ενδιαφερόμενο πολίτη.

(3)    Επίλυση, μέσω μιας επιταχυνόμενης διαδικασίας, όλων των ζητημάτων που σχετίζονται με την ιδιωτικοποίηση των παρακάτω εταιρειών: Dita, Polihem, Poliolhem, Gumara και Konjuh. Η [κυβέρνηση] οφείλει να:

• § Αναγνωρίσει την αρχαιότητα και να διασφαλίσει την ασφάλιση υγείας των εργατών.
• § Παραπέμψει σε δίκη περιπτώσεις οικονομικών εγκλημάτων και όλους όσους εμπλέκονται σε αυτές.
• § Κατασχέσει παράνομα αποκτημένη ιδιοκτησία.
• § Καταργήσει τις συμφωνίες ιδιωτικοποίησης [για αυτές τις εταιρείες].
• § Προετοιμάσει μια επανάληψη της ιδιωτικοποίησης.
• § Επιστρέψει τα εργοστάσια στους εργάτες και να θέσει τα πάντα υπό τον έλεγχο της δημόσιας κυβέρνησης προκειμένου να προστατέψει το δημόσιο συμφέρον και να εκκινήσει την παραγωγή σε εκείνα τα εργοστάσια όπου αυτό είναι δυνατόν.

(4)    Εξίσωση των απολαβών των εκπροσώπων της κυβέρνησης με τις απολαβές των εργατών του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.

(5)    Κατάργηση των επιπρόσθετων παροχών, επιπρόσθετων στο εισόδημα, των εκπροσώπων της κυβέρνησης σαν αποτέλεσμα τις συμμετοχής τους σε φορείς, επιτροπές και άλλα όργανα, καθώς και άλλων παράλογων και αδικαιολόγητων μορφών αποζημίωσης πέρα από αυτές που κάθε υπάλληλος δικαιούται.

(6)    Κατάργηση των μισθών για υπουργούς και εν τέλει άλλους κρατικούς υπαλλήλους μετά το πέρας της θητείας τους.

Αυτή η ανακοίνωση προωθείται από εργάτες και πολίτες του Καντονιού της Τούζλα, για το καλό όλων μας.

Σεράγεβο #1[7]

ΣΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΣΕΡΑΓΕΒΟ

Ανακοινώνουμε ότι:

Εμείς, οι άνθρωποι που κατέβηκαν στους δρόμους του Σεράγεβο χθες, αισθανόμαστε λύπη για τους τραυματισμούς και τις καταστροφές ιδιοκτησίας, αλλά επίσης η λύπη μας επεκτείνεται στα εργοστάσια, τους δημόσιους χώρους, τα πολιτιστικά και επιστημονικά κέντρα, και στις ανθρώπινες ζωές, όλα τα οποία καταστράφηκαν ως άμεσο αποτέλεσμα των ενεργειών αυτών (ΟΛΩΝ ΑΥΤΩΝ) που βρίσκονται στην εξουσία για, μέχρι στιγμής, πάνω από 20 χρόνια. Ζητάμε από τους συμπολίτες μας που μαζί υποφέρουμε να μην επιτρέψουν αυτές οι δυσάρεστες σκηνές να επισκιάσουν το γεγονός ότι αυτού του είδους η κυβέρνηση και αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία μας έχουν κοστίσει απείρως περισσότερο.

Επομένως, απαιτούμε:

–          Άμεση και χωρίς προϋποθέσεις παραίτηση των κυβερνήσεων και του Καντονιού του Σεράγεβο και της Ομοσπονδίας Βοσνίας-Ερζεγοβίνης· και τον σχηματισμό μη κομματικών κυβερνήσεων.

–          Να μην παρθεί κανένα μέτρο, κανενός είδους, που θα περιόριζε τις ειρηνικές διαμαρτυρίες πολιτών.

–          Την άμεση απελευθέρωση των διαδηλωτών, να μην ασκηθεί καμία δίωξη εναντίον τους και να σταματήσει το κυνήγι μαγισσών.

Όταν ικανοποιηθούν αυτά τα αιτήματα, τότε μπορούμε να ζητήσουμε την έναρξη συνομιλιών και δράσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης προκειμένου να εγκαθιδρυθεί μια κοινωνικά περισσότερο δίκαιη τάξη για όλα τα κοινωνικά στρώματα· και για όλους εκείνους, των οποίων η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και οι υλικές βασικές ανάγκες τέθηκαν σε κίνδυνο ή καταστράφηκαν από την κλοπή, τη διαφθορά, τον νεποτισμό, την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων πόρων, από ένα οικονομικό μοντέλο που ωφελεί τους πλούσιους και από οικονομικούς διακανονισμούς που κατέστρεψαν κάθε ελπίδα για μια κοινωνία βασισμένη στην κοινωνική δικαιοσύνη και ευημερία.

Για να εγκαθιδρυθεί μια τέτοια τάξη κοινωνικής δικαιοσύνης, πριν πάρουμε οποιοδήποτε κοινωνικό μέτρο, απαιτούμε το άμεσο τέλος της κλοπής αυτής της κοινωνίας, η οποία που φοράει τον μανδύα της πολιτικής, και την ποινική δίωξη των υπευθύνων. Μόνο όταν όλα αυτά ολοκληρωθούν, μπορούμε να οικοδομήσουμε κάτι νέο για όλους μας.

Σαράγεβο #2[8]

ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

1. Χαμηλότεροι μισθοί και αποζημιώσεις των πολιτικών υπαλλήλων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης!
2. Τέρμα στις αποζημιώσεις μετά το τέλος της θητείας!
3. Πουλήστε το βουνό νέων αυτοκινήτων και επενδύστε αυτά τα χρήματα στην ανάπτυξη των εργοστασίων που είναι χρεωκοπημένα!
4. Μεταρρυθμίστε και κάντε διάφανα τα δημόσια έξοδα και εισοδήματα!
5. Περάστε τον νόμο για το πόθεν έσχες!
6. Στείλτε στα δικαστήρια τους ύποπτους για κατάχρηση εξουσίας!
7. Καταστήστε άκυρες όλες τις παράνομες συμβάσεις ιδιωτικοποίησης και καθιερώστε την υπευθυνότητα των αρχών.
8. Φτιάξτε μια ανεξάρτητη επιτροπή ενάντια στη διαφθορά.
9. Καλύψτε τις ζημιές εξαιτίας των διαδηλώσεων με εκείνο το τμήμα των χρημάτων που προορίζεται για αποζημίωση εκπροσώπων της κυβέρνησης.

Μπίχατς[9]

1. Παραίτηση και αντικατάσταση της κυβέρνησης του Καντονιού Una-Sana και όλων των διευθυντών των δημόσιων οργανισμών και εταιρειών.
2. Διορισμό της νέας κυβέρνησης του Καντονιού Una-Sana και των διευθυντών χωρίς πολιτικές επιρροές κατά την επιλογή των πρωθυπουργών και των υπουργών (επαγγελματική διακυβέρνηση – με δημοσίευση των βιογραφικών τους και αιτιολόγηση για τον διορισμό τους).
3. Αντιστοίχιση των μισθών του δημόσιου τομέα με αυτούς του βιομηχανικού τομέα, έτσι ώστε ο υψηλότερος μισθός στον δημόσιο τομέα να μην είναι μεγαλύτερος από τρεις μέσους μισθούς στον βιομηχανικό τομέα.
4. Αντιστοίχιση των μισθών στον δημόσιο τομέα με το μορφωτικό/επαγγελματικό επίπεδο.
5. Δημοσίευση των εγγράφων που υποβλήθηκαν για δημόσιες προσφορές [tenders] τα τελευταία 10 χρόνια και στο μέλλον.
6. Αντιστοίχιση των ποσοστών χρηματοδότησης της αγροτικής παραγωγής στους προϋπολογισμούς όλων των επιπέδων διακυβέρνησης με τα κριτήρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
7. Αντιστοίχιση των εκπαιδευτικών προτύπων με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
8. Αντιστοίχιση του αριθμού των υπαλλήλων στον δημόσιο τομέα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
9. Ολοκλήρωση της κατασκευής του κτιρίου των βετεράνων, το αργότερο μέχρι τις εκλογές του 2014.
10. Κατάργηση όλων των πρόσθετων προνομίων των κυβερνητικών αξιωματούχων.
11. Κατάργηση των μισθών και άλλων προνομίων όλων των πολιτικών μετά το τέλος της θητείας τους.
12. Άμεση κατάργηση της χρήσης βίας από την αστυνομία προς τους διαδηλωτές και αντίστροφα.

Αναδημοσιεύουμε το κείμενο David Adam «Η κριτική του Μαρξ στα σοσιαλιστικά σχήματα εργασιακού χρήματος και ο μύθος περί του προυντονικού χαρακτήρα του συμβουλιακού κομμουνισμού», που μετέφρασε και ανάρτησε στο διαδίκτυο η κολλεκτίβα εργασίας “Το Παγκάκι”.

Από τον πρόλογο της κολλεκτίβας εργασίας «Το Παγκάκι» στη μετάφραση διαφεύγει το γεγονός ότι η κριτική που ασκεί στο κείμενό του ο Adam στον Ντοβέ αφορά μια ιστορική διαμάχη για το ζήτημα της επαναστατικής μετάβασης, τη (μεταβατική) σοσιαλιστική κοινωνία και τη μορφή οργάνωσης της οικονομίας στη διάρκεια αυτής της περιόδου, και ό,τι αυτή συνεπάγεται (αξία, χρήμα, παραγωγή, κράτος, κ.λπ.).

Με άλλα λόγια, ήταν τελείως διαφορετικό το νόημα της αυτοδιαχείρισης όταν ο ορίζοντας της επανάστασης ήταν η νίκη του εργατικού κινήματος, και είναι διαφορετικό σήμερα, όταν η δυναμική της ταξικής πάλης δεν μεσολαβείται πια από την «εργατική ταυτότητα» αλλά εκφράζεται στις πλατείες και στις καταλήψεις ως αίτημα για “πραγματική δημοκρατία” (ή/και ως “αγανάκτηση”), και στις ταραχές χωρίς αιτήματα.

Το σημαντικό ωστόσο είναι ότι από τον πρόλογο απουσιάζει κάθε αναφορά σε αυτό το ζήτημα: του πώς φτάνουμε στην κομμουνιστική κοινωνία, σε μια αταξική κοινωνία πέρα από τον καπιταλισμό. Απουσιάζει δηλαδή κάθε έννοια επανάστασης ως ρήξης (ασχέτως του τι θα γίνει μετά). Είναι προφανές ότι η αυτοδιαχείριση δεν μπορεί να παίξει αυτόν το ρόλο (είτε ως προεικόνιση είτε ως “νησίδα”) εντός του καπιταλισμού, όπου κυριαρχεί η εμπορευματική παραγωγή.

Υπ’ αυτή την έννοια, κάθε συζήτηση για την αυτοδιαχείριση σήμερα είναι «ακαδημαϊκή» συζήτηση, εφόσον προς το παρόν, η αυτοδιαχείριση υπάρχει μόνο με τη μορφή κολλεκτιβών ή συνεταιρισμών, αλλά πάντοτε ως επιχειρήσεις που λειτουργούν εντός της αγοράς, όπου ο νόμος της αξίας βρίσκεται σε πλήρη ισχύ.

Απουσιάζει επίσης από τον πρόλογο κάθε προβληματική που αφορά τη σχέση κράτους και συνεργατικής/αλληλέγγυας οικονομίας (επ’ αυτού βλ. π.χ. «Ο Μαρξ για την αυτοδιαχείριση»), έλλειμμα που απηχεί τη γενικότερη τάση στον λόγο των υπέρμαχων της αυτοδιαχείρισης.

Μια ακόμα παρατήρηση: Στον πρόλογο της κολλεκτίβας εργασίας “Το Παγκάκι” αποδίδεται συλλήβδην στη θεωρία της κομμουνιστικοποίησης η μομφή ότι διαστρεβλώνει τις θέσεις του Μαρξ. Αυτό σηκώνει πολλή κουβέντα που μένει να γίνει. Άλλωστε κάθε ανάγνωση του μαρξικού έργου είναι, κατά κάποιον τρόπο, «παρερμηνεία».

Εν ολίγοις, αυτή η κριτική δεν λαμβάνει υπόψη της: α) τις σημαντικές διαφοροποιήσεις που υπάρχουν εντός της τάσης της κομμουνιστικοποίησης, και β) την κριτική που ασκείται από τη θεωρία της κομμουνιστικοποίησης στην αυτοδιαχείριση μέσα στον τρέχοντα κύκλο αγώνων, στην παρούσα συγκυρία, δηλαδή στη δεύτερη φάση αναδιάρθρωσης του καπιταλισμού (ενδεικτικά βλ. blaumachen #6 και http://www.rebelnet.gr/articles/view/Self-organisation-is-the-first-act-of-the-revoluti) και όχι στις ιστορικές μορφές της αυτοδιαχείρισης.

Μ.

Πρόλογος της ελληνικής έκδοσης

Το κείμενο που ακολουθεί είναι του Ντέιβιντ Άνταμ (David Adam) και πρωτοδημοσιεύτηκε το 2013 στο marxisthumanistinitiative.org. Μεταφράστηκε, αρχικά, για να συζητηθεί στις εσωτερικές διαδικασίες της κολεκτίβας εργασίας «Το παγκάκι» και κατόπιν κρίθηκε σκόπιμο να εκτυπωθεί σε 1000 αντίτυπα στην τυπογραφική κολεκτίβα «Rotta»(www.rotta.espivblogs.net). Η δημοσιοποίησή του έχει έναν διπλό στόχο:

Αφενός να συμβάλλει στη βελτίωση των όρων για δημιουργικό δημόσιο πολιτικό διάλογο. Ένας δημόσιος διάλογος ο οποίος για να κριθεί αποτελεσματικός είναι απαραίτητο να υπάρχει ανεπτυγμένος, σε ικανοποιητικό βαθμό, ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας. Όταν συζητάμε για έννοιες όπως μισθωτή εργασία, χρήμα, αλλοτρίωση, κέρδος, φετιχισμός του εμπορεύματος, κομμουνισμός, αυτοδιαχείριση θα πρέπει τουλάχιστον σε αδρές γραμμές να αναφερόμαστε στα ίδια πράγματα. Η διασαφήνιση αρκετών εξ αυτών των αφηρημένων, πλην όμως θεμελιακών εννοιών, μέσα από αυτό το συνοπτικό κείμενο στάθηκε η κύρια αφορμή για να επιλεγεί η μετάφρασή του. Σε καμία περίπτωση σκοπός της δεν είναι η αποκατάσταση της «απόλυτης αλήθειας» του Μαρξ από την κατά τα άλλα υπαρκτή διαστρέβλωση των θέσεών του από την τάση της Κομμουνιστικοποίησης, ούτε η προβολή ενός λεπτομερούς σχεδίου μέτρησης του χρόνου εργασίας σε μια μετακαπιταλιστική κοινωνία.

Αφετέρου να σταθεί ως ευκαιρία να διασαφηνιστούν κάποιες θέσεις μας. Η συζήτηση για τις μετακαπιταλιστικές αυτόνομες κοινωνίες που προτάσσουμε, οφείλει να μη μένει σε μια στείρα-φιλοσοφική-ακαδημαϊκή αναζήτηση μεταξύ μυημένων. Με βάση το πώς αντιλαμβανόμαστε την κοινωνία στην οποία τα διάφορα συλλογικά της όργανα –συνελεύσεις παραγωγικών μονάδων, γειτονιών κ.λπ.– είναι αυτά που θα αποφασίζουν όλα τα θέματα που αφορούν τη λειτουργία και την οργάνωσή της, καλούμαστε να αναζητήσουμε τις ενέργειες και τις συμπορεύσεις που θα μας οδηγήσουν σε αυτήν. Καλούμαστε να σταθμίσουμε ποια ζητήματα είναι πρωτεύουσας σημασίας και να μην περιοριστούμε σε φιλονικίες γύρω από ζητήματα ελάσσονας σημασίαςόπως το αν το σύστημα διανομής της μελλοντικής κοινωνίας θα είναι κολεκτιβιστικό, κομμουνιστικό ή ποιος θα είναι ο ακριβής συνδυασμός τους. Για εμάς, ως κολεκτίβα εργασίας, μείζονα σημασία έχει η ανάπτυξη εκείνης της κινηματικής κουλτούρας και των θεσμών που θα μπορούν να υποστηρίξουν μια κοινωνική-πολιτική οργάνωση η οποία να εντάσσει τους μεμονωμένους εργασιακούς χώρους και κοινότητες σε ευρύτερα, λειτουργικά οικονομικοπολιτικά σύνολα. Δεν θέλουμε απλά καλύτερες συνθήκες εργασίας, δεν θέλουμε απλά 10-100-1000άδες συνεργατικές, δεν θέλουμε να αρκεστούμε στην ονειροπόληση μιας μυθικής κοινωνίας όπου όλα θα ρυθμίζονται αυθορμήτως αρμονικά. Επιδιώκουμε το ριζοσπαστικό μετασχηματισμό αυτής εδώ της κοινωνίας σε μια κοινωνία χωρίς καταπίεση-εκμετάλλευση και την οποία αρχίζουμε να (χτι)ζουμε και προωθούμε εδώ και τώρα.

«Το παγκάκι» – Νοέμβρης 2013

Tο κείμενο του David Adam «Η κριτική του Μαρξ στα σοσιαλιστικά σχήματα εργασιακού χρήματος και ο μύθος περί του προυντονικού χαρακτήρα του συμβουλιακού κομμουνισμού»

Το γεγονός ότι οι ταραχές της Ελλάδας, της Αιγύπτου, της Ουκρανίας “κατόρθωσαν” να πολιτικοποιηθούν (με διαφορετικά επίδικα παραγόμενα από την ιστορική εξέλιξη της ταξικής πάλης σε κάθε ένα από αυτά τα κράτη) αποτελεί ένα πρόβλημα που η θεωρία είναι αναγκασμένη να εξετάσει. Τι σημαίνει αυτή η πολιτικοποίηση για την εξέλιξη της (δεύτερης φάσης της) αναδιάρθρωσης και των αγώνων εναντίον της; Τα όρια των αγώνων καθώς αυτοί πολιτικοποιούνται παράγονται με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από ότι στο παρελθόν. Ποια είναι τα νέα διακυβεύματα που παράγονται καθώς η όποια πολιτική διευθέτηση απαξιώνεται πολύ γρήγορα;

W.

Σ’αυτό το πλαίσιο αναδημοσιεύουμε την προσπάθεια ανάλυσης των γεγονότων στην Ουκρανία  A ruthless critique against everything existing με τον χαρακτηριστικό υπότιτλο:

Το μεγάλο άλμα προς τα πίσω. Τα όρια και οι προοπτικές ενός καταπληκτικού αγώνα.

Εδώ και καιρό το Κίεβο βρίσκεται σε μεγάλη αναταραχή. Οι ρίζες τις σύγκρουσης πολύπλοκες, χάνονται μέσα στις αντιφάσεις του αγώνα και στις συνθήκες που τον γέννησαν. Οι προοπτικές του ακόμα πιο πολλές και ακόμα πιο αντιφατικές. Ας πάρουμε τα πράγματα απ΄την αρχή.

Εδώ και μερικές μέρες η κυβέρνηση του Γιανούκοβιτς πήρε μια σειρά μέτρων με συνοπτικές διαδικασίες από το κοινοβούλιο, που περιορίζουν κατά πολύ τη δυνατότητα διαδηλώσεων. Η ελπίδα της κυβέρνησης ήταν μάλλον ότι η απειλή θα έστελνε τους διαδηλωτές σπίτια τους. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε. Η αντίδραση από ένα σύνολο φορέων ήταν άμεση…άμεση ήταν και η απάντηση των διαδηλωτών. Επιτέθηκαν, συγκρούστηκαν, και κατέληξαν με 5 νεκρούς, 300 τραυματίες και οδοφράγματα σε ύψος τείχους 3 μέτρων. Η σύγκρουση μαίνεται.

Αρχικά θα πρέπει να σκιαγραφηθεί μια αρχική εξήγηση της κατάστασης στην Ουκρανία. Πέρα απ όσα έχουν ήδη ειπωθεί, οι προσεγγίσεις που μιλούν για διαφορετικές ιδεολογίες, ή για σύγκρουση συμφερόντων των “ολιγαρχών” δεν αγγίζουν το πρόβλημα. Ακόμα πιο μακριά περνούν οι αναλύσεις που μιλούν για σύγκρουση “δημοκρατών” με τους φιλορώσους ολιγάρχες κτλ. Ο Γιανούκοβιτς …περνάει νόμους κατά παράβαση του κοινοβουλίου. Από την άλλη οι διαδηλωτές εδώ και καιρό δεν φαίνονται δημοκρατικοί…οι βίαιες διαδηλώσεις, τα οδοφράγματα, οι καταλήψεις, οι μολότοφ δεν είναι στοιχεία της δημοκρατίας…ή είναι;

Με έναν παράδοξο τρόπο όμως και οι δυο εξακολουθούν να είναι και να μην είναι δημοκράτες. Μπορεί οι μέθοδοι τους να μην είναι δημοκρατικές αλλά ο τρόπος λειτουργίας τους και οι πηγή της δυναμικότητας τους παραμένουν τα “πλήθη”. Ο Γιανούκοβιτς έχει την τεράστια μάζα ρωσόφωνων εργατών της ανατολής ως βάση και το Μαϊντάν έχει σαν βάση τον ίδιο τον εαυτό του, τους φιλοευρωπαίους κατοίκους των πόλεων και κυρίως τους κατοίκους της δύσης, είναι το ίδιο το “πλήθος” δηλαδή… Τα δύο αντικρουόμενα μέρη,  στο εσωτερικό τους εξακολουθούν να λειτουργούν δημοκρατικά, τα συστατικά μέρη της αστικής κοινωνίας, οι εργάτες, οι κεφαλαιοκράτες κτλ εξακολουθούν να ανάγουν την πραγμάτωση τους στην πολιτική/κρατική σφαίρα και να συγκρούονται με κάποιους “άλλους”. Και τα 2 μέρη, παρά το “έντονο” της σύγκρουσης έχουν δημοκρατικά επιχειρήματα: στη δημόσια σφαίρα, στις πορείες, στις εξαγγελίες προς το εξωτερικό κτλ ηκάθε μερίδα υποστηρίζει πως είναι η πλειοψηφία συνεπώς έχει και το δημοκρατικό δικαίωμα να επιβάλλει τη γνώμη της και οι “άλλοι” θα πρέπει να την σεβαστούν μέσα στα δημοκρατικά πλαίσια. Τι γίνεται λοιπόν; είναι η δημοκρατική πολιτική διαμεσολάβηση ο νεκροθάφτης κάθε ριζοσπαστικότητας; Και παρά τις βίαιες συγκρούσεις έχουμε στην Ουκρανία μια δημοκρατική αντιπαράθεση;

Continue reading →

Από το editorial της έκδοσης:

“Έχω την αίσθηση ότι σε αυτούς τους καιρούς της αβεβαιότητας, όταν μας έχει διαφύγει
το παρελθόν και το μέλλον είναι ακαθόριστο, πρέπει να βάζουμε σε τάξη τη μνήμη μας
προκειμένου να κατανοήσουμε το παρόν”. Δε νομίζω ότι θα μπορούσαν να συνοψιστούν
καλύτερα τα κίνητρα γι’ αυτή την έκδοση. To 2008-2012 ξεκινάει ως ένα ατομικό πρότζεκτ
κατανόησης του πρόσφατου παρελθόντος της ταξικής πάλης, από όπου και το συμβολικό
όνομά του, και απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σύμπραξης καταρχήν σε όσους και όσες
μοιράζονται την αίσθηση ότι πράγματι το πρόσφατο παρελθόν μας έχει διαφύγει, ότι όχι
μόνο υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα, αλλά και συμπεράσματα που πρέπει να βγουν
και η υπάρχουσα θεωρητική συζήτηση δεν έχει ακόμα εξάγει. Είναι σαφές ότι μια τέτοια
απόπειρα περιλαμβάνει και την κριτική και αυτοκριτική επεξεργασία των ήδη καταγραμ-
μένων απόψεων με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις μέχρι τώρα “βέβαιες” συμφωνίες και
διαφωνίες μας, καθώς και για τα θεωρητικά χρέη μας.

Α.

periodiko 2008-2012

Δημοσιεύεται παρακάτω ένα κείμενο από το τεύχος no145 του περιοδικού  Echanges  (φθινόπωρο 2013). Έχει σημασία η κριτική στην αυτοδιαχείριση να συνοδεύεται και από αναφορές σε σύγχρονα συγκεκριμένα παραδείγματα πέραν της αναγκαίας θεωρητικής κριτικής, ειδικά από τη στιγμή που εδώ στην Ελλάδα απέχουμε ακόμα από το να αποκτήσει η λεγόμενη “συνεργατική οικονομία” το οικονομικό και κοινωνικό βάρος που έχει στη Γαλλία (10% της οικονομικής δραστηριότητας, 2.4 εκατ. εργαζόμενοι). Η αυτοδιαχειριστική ιδεολογία και η κριτική της αποτελούν και θα αποτελούν ένα από τα σύγχρονα πεδία αντιπαράθεσης εντός οποιουδήποτε χώρου, “πολιτικού” ή “κοινωνικού”, καθώς η καπιταλιστική αναδιάρθρωση θα εντείνεται ενσωματώνοντας και τις λογικές της “αλληλέγγυας οικονομίας”. 

Α.

Στις 24 Ιουλίου, το υπουργικό συμβούλιο ολοκλήρωσε τη συζήτηση πάνω σε ένα σχέδιο νόμου με τίτλο «Κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία (KAO)» τροποποιώντας το καθεστώς λειτουργίας των εσεπ (εργατικών συνεταιρικών εταιρειών παραγωγής), το οποίο στη Γαλλία προσδιορίζει και το νομικό πλαίσιο των συνεργατικών· ειπωμένο αλλιώς, τον τρόπο με τον οποίο η αυτοδιαχείριση πρέπει να λειτουργεί υπό το κεφάλαιο. Αυτό το σχέδιο, το οποίο προορίζεται να έρθει στη Βουλή τον Νοέμβριο, προβλέπει κυρίως τους τρόπους με τους οποίους οι μισθωτοί μιας επιχείρησης θα μπορούν να την ανακτούν σε περίπτωση θανάτου του ιδιοκτήτη. Δεν είναι ούτε χρήσιμο ούτε απαραίτητο να μπούμε στις λεπτομέρειες αυτού του σχεδίου –το οποίο δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να συμπληρώνει την ήδη υπάρχουσα νομοθεσία πάνω στις συνεργατικές και να προωθεί τη δημιουργία μιας εσεπ υπό αυτές τις συγκεκριμένες συνθήκες– ειδικά από τη στιγμή που μπορεί να αλλάξει μέχρι να ψηφιστεί.

Οι συνεργατικές παραγωγής ή κατανάλωσης, αγροτικές ή βιομηχανικές, είναι πλήρως ενσωματωμένες σε αυτόν τον κόσμο. Συχνά, δεν αποτελούν παρά ένα πρακτικό πλαίσιο συγκάλυψης μιας κατάστασης που μοιάζει με οποιαδήποτε καπιταλιστική επιχείρηση και επιπλέον, σε σύγκριση με την κυριαρχία των πολυεθνικών, υποβιβάζονται στις τάξεις του οικονομικού περιθωρίου.

Επιπλέον, δεν πρόκειται εδώ να ασκηθεί θεωρητική κριτική στην αυτοδιαχείριση, αλλά μόνο να εξεταστεί τι συνιστούν πραγματικά οι συνεργατικές εντός του καπιταλιστικού συστήματος και ποιος είναι ο ρόλος που η παρουσία τους μπορεί να παίξει λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο του παγκόσμιου παραγωγικού συστήματος. Δύο ακραία παραδείγματα επιτρέπουν να εντοπίσουμε την κατεύθυνση πάνω στην οποία μπορεί να εξελιχθεί κάθε συνεργατική.

Οι πρόσφατες [μέσα στο 2012] απεργίες στην Ιταλία αποκάλυψαν ότι όλος ο κλάδος των logistics οργανώνεται με τη μορφή συνεργατικών, κάτι που επιτρέπει –παράδοξο όσον αφορά την ίδια την αρχή της αυτοδιαχείρισης– την πλήρη παράκαμψη της εργατικής νομοθεσίας και την εγγύηση της μάξιμουμ εκμετάλλευσης της εργασιακής δύναμης. Είναι πολύ απλό, οι όποιοι διευθυντές –και στην πλειοψηφία τους ιδιοκτήτες– των συνεργατικών υποχρεώνουν τους υποψήφιους μισθωτούς να είναι συνεργάτες· κάτι που τους αποκλείει από τη συνθήκη του μισθωτού και τις εξασφαλισμένες κοινωνικές εγγυήσεις και τα πλεονεκτήματα των μισθωτών. Αυτό επιτρέπει μια εκμετάλλευση χωρίς νομικά όρια, μιας και [οι συνεργάτες] εκμεταλλεύονται τους εαυτούς τους όπως κάθε «ανεξάρτητος».

Continue reading →

αναδημοσίευση από blaumachen

Οι «επαναστάτες», και όσοι επιδιώκουν να δώσουν µια πολιτική διατύπωση στην εξέγερσή τους, θέλουν κατά κανόνα να καταθέτουν τη µαρτυρία τους για το µέλλον και να εγγράφουν τον λόγο τους και τη δραστηριότητά τους στη γενική κατεύθυνση αντιπαλοτήτων που κυοφορούν τις εξεγέρσεις του µέλλοντος. Αυτό είναι τελικά φυσιολογικό: κάθε ανάγνωση του κόσµου ξεκινάει αναγκαστικά από µια θέση µέσα στον κόσµο, και η βούληση να προσαρµοστεί το γίγνεσθαι του κόσµου στις επιθυµίες µας αποτελεί την αφετηρία κάθε επαναστατικής βούλησης. Το κείµενο που ακολουθεί προσπαθεί να κρατηθεί σε κάποια απόσταση. Επιχειρεί να αναφερθεί στην τωρινή εποχή εξετάζοντας τη συνάρθρωση ανάµεσα, αφενός, στην κριτική του κεφαλαίου ως κοινωνικής σχέσης και, αφετέρου, την ανάγνωση της πάλης των τάξεων – χωρίς να προσπαθεί να χαράξει επαναστατικό χρονοδιάγραµµα. Το κάνει κυρίως για να ξαναπεί το προφανές: αυτό που θα προκύψει από τον σηµερινό και τον µελλοντικό κοινωνικό πόλεµο δεν θα είναι ποτέ κάτι άλλο από προϊόν της αλληλεπίδρασης (και της ενδεχόµενης σύγκρουσης) ανάµεσα στη γενική κίνηση της καπιταλιστικής κυριαρχίας και τη δραστηριότητα εκείνων που, ενώ βρίσκονται µέσα της, θα καταλήξουν να κινηθούν εναντίον της. Κανείς δεν έχει το κλειδί αυτής της δυναµικής – ούτε οι καπιταλιστές ούτε οι αυτοανακηρυσσόµενοι εχθροί τους.

 

 

ΟΛΑ ΑΛΛΑΞΑΝ, ΤΙΠΟΤΑ ΔΕΝ ΑΡΧΙΖΕΙ

 

Μόνο οι φίλοι της Monde diplomatique πιστεύουν ότι ο καπιταλισµός είναι ένα οικονοµικό σύστηµα που βασίζεται στη µη ρυθµιζόµενη ελεύθερη ανταλλαγή – σε µια παραχάραξη της δίκαιης τάξης πραγµάτων του κόσµου εξαιτίας µιας συµµορίας καθαρµάτων που το µόνο που έχουν κατά νου είναι να πλουτίζουν παίζοντας στο χρηµατιστήριο τον πλούτο που παράγεται από τους φτωχούς, αντί να δεχτούν τη δίκαιη µοιρασιά του.

Ο καπιταλισµός είναι αυτό που δοµεί σήµερα το σύνολο της ανθρώπινης δραστηριότητας µε τη µορφή της εργασίας, της απόσπασης αυτής της συγκεκριµένης αφαίρεσης που είναι η αξία, µέσω της παραγωγής εµπορευµάτων (του περιβόητου «πλούτου» τον οποίο οι αριστεριστές θα ήθελαν να «µοιράζεται», αλλά ο οποίος υπάρχει µόνο µε αυτή τη µορφή της «τεράστιας σώρευσης εµπορευµάτων»). Συνακόλουθα, το κεφάλαιο είναι αυτό που δοµεί µε χίλιους-δυο τρόπους τις σχέσεις µεταξύ των ανθρώπων, την κοινωνικότητά τους, τον χρόνο τους, τις νευρώσεις τους, τις σχέσεις τους µε την ανάγκη, µε τη φύση κτλ. Το κεφάλαιο είναι µια ολοποιητική κοινωνική σχέση. Εκεί βρίσκεται η καρδιά της µηχανής, που παραµένει ίδια από τότε που την ανάλυσε ο Μαρξ εδώ και κάµποσες δεκαετίες.

Αλλά ο καπιταλισµός έχει επίσης µια ιστορία, η οποία συντίθεται από κρίσεις. Μέχρι στιγµής όλες αυτές οι κρίσεις έχουν ξεπεραστεί, κάτι που επέφερε σηµαντικότατες αλλαγές στον τρόπο µε τον οποίο ο καπιταλισµός πλάθει τις κοινωνικές σχέσεις. Έτσι κυοφορήθηκε η εποχή µας, όπου το κεφάλαιο είναι πραγµατικά χρηµατιστικοποιηµένο, παγκοσµιοποιηµένο κτλ. Αυτή είναι η µορφή που έχει πάρει σήµερα η συσσώρευση – και διαδέχεται άλλα µοντέλα, που ήταν κι αυτά ακραιφνώς καπιταλιστικά (φορντισµός στη Δύση, σοσιαλισµός σε άλλα µέρη…). Αν όµως η κυριαρχία του κεφαλαίου έχει πράγµατι εµβαθυνθεί σήµερα, ο λόγος δεν είναι τόσο ότι δεν διαθέτει πια κάποια δίχτυα ασφαλείας που θα τον έκαναν πιο ανθρώπινο. Ο λόγος είναι ότι όχι µόνο δεν υπάρχει τίποτα που να του διαφεύγει γεωγραφικά, αλλά όλες οι ανθρώπινες σχέσεις έχουν εφεξής υπαχθεί στην καπιταλιστική σχέση, και µάλιστα µε ολοένα πιο διάχυτο τρόπο: η εµβάθυνση της κυριαρχίας του κεφαλαίου συνοδεύεται λογικότατα από την αδιάκοπα αυξανόµενη φυσικοποίησή του. Η ιστορία έχει χαράξει µια διαδροµή: δεν υπάρχει πια άλλη υλική κοινότητα από την κοινότητα του κεφαλαίου, ακόµα και η αξία χρήσης των αντικειµένων έχει εξαφανιστεί µέσα στη γενική κίνηση της αξίας.

Όσο για την προοπτική ενός επέκεινα αυτού του κόσµου, παρά την ενδεχόµενη γενίκευση της κρίσης φαίνεται σήµερα πιο αφηρηµένη παρά ποτέ.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1970 η επαναστατική προοπτική συνδεόταν µε µια ενίσχυση της προλεταριακής τάξης (θεωρούµενης ως τάξης των παραγωγών), η οποία θα ερχόταν να αποσπάσει την εξουσία από την αστική τάξη για να επιβάλει στην κοινωνία τη δική της εξουσία. Αυτή η προοπτική της «εξουσίας των εργαζοµένων» –που στις διάφορες παραλλαγές της (από τη δικτατορία του κόµµατος ίσαµε τον αναρχοσυνδικαλισµό και τη γενικευµένη αυτοδιεύθυνση) δεν περιείχε σαν πρόγραµµα την υπέρβαση της καπιταλιστικής κοινωνικής σχέσης (δεν καταργούσε την εργασία, την αξία, τον εµπορευµατικό φετιχισµό)– ήταν εγγενώς συνυφασµένη µε τη συνεχιζόµενη ύπαρξη ποικίλων µορφών αυτονοµίας όπου διαµορφωνόταν ένα κοινό ανήκειν στην προλεταριακή τάξη. Τώρα αυτό έχει εξαφανιστεί.

Δεν είναι ούτε για θρήνους ούτε για χαρές: σήµερα πια τίποτα δεν βρίσκεται αντιµέτωπο µε το κεφάλαιο. Η τελευταία αναδιάρθρωση, παγκοσµιοποιώντας την αγορά εργασίας, πολλαπλασιάζοντας τις µορφές της υπεργολαβικής ανάθεσης, διαχέοντας τον χώρο της εκµετάλλευσης και τείνοντας να κάνει αξεχώριστες τις σφαίρες της παραγωγής και της αναπαραγωγής,¹ επέφερε την εξαφάνιση της προλεταριακής τάξης ως επαναστατικού υποκειµένου.

 

 

ΤΟ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΤΟ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΙΑ Ο,ΤΙ ΗΤΑΝ

 

Ας µην ξεγελιόµαστε όµως: η έκλειψη µιας κοινωνικά υπαρκτής επαναστατικής προοπτικής δεν είναι ταυτόσηµη µε ειρήνευση των ταξικών σχέσεων. Η ειρήνευση αυτή εξακολουθεί να είναι φαντασίωση των αστών. Στην κλίµακα ολόκληρου του πλανήτη, οι κολασµένοι της γης δεν παύουν να κινούνται, και µπορούµε να στοιχηµατίσουµε πως ούτε θα το κάνουν σύντοµα. Το να είναι κανείς φτωχός είναι µια βία που ωθεί στην εξέγερση, και δεν βρίσκεται στην ηµερήσια διάταξη το να πάψουν οι φτωχοί να είναι φτωχοί, ούτε καν κάπως λιγότερο φτωχοί. Επειδή, ακόµα µια φορά, ο υπαίτιος δεν είναι οι πλούσιοι αλλά η οικονοµία.

Continue reading →

 

Αναδημοσίευση από http://aruthlesscritiqueagainsteverythingexisting.wordpress.com/

 

για τον φασισμό και την δημοκρατία τους

Εκεί βαθιά στη κόλαση, φυλάνε το πιο καυτό μέρος γεμάτο φλόγες, για αυτούς που σε καιρό κρίσης παρέμειναν ουδέτεροι.

(Δάντης Αλιγκιέρι)

Ο φασισμός είναι το αντίθετο της δημοκρατίας. Αυτό εκ πρώτης όψεως. Η δημοκρατία είναι η πολιτική μορφή που αναγνωρίζει ρητά όλα τα περιεχόμενα, όλες τις αντικρουόμενες πλευρές και προσπαθεί να τις επιλύσει εντός των ορίων της. Θεωρεί τις κοινωνικές και παραγωγικές σχέσεις φυσικές ως έχουν, και γιαυτό δίνει έμφαση στη διαχείριση τους. Στο πλαίσιο αυτό θεωρεί τα άτομα αυτόνομες μονάδες, καθαρό αποτέλεσμα των δικών τους επιλογών και όχι της κοινωνικής τους θέσης και των κοινωνικών τους σχέσεων. Η Δημοκρατία έχει την τάση έτσι να βλέπει τα πάντα πολιτικά, ταξινομημένα σε πολιτικές και ιδεολογικές επιλογές, αγνοώντας έτσι, και παραβλέποντας τις ταξικές διαδικασίες που κρύβονται από πίσω. Η Δημοκρατία δίνει την μεγαλύτερη δυνατή πρόσβαση στο κράτος, θεωρώντας αυτή τη διαδικασία αντίδοτο στην τάση για “ανισότητα” και εκμετάλλευση που παρουσιάζει η καπιταλιστική κοινωνία λόγω χρήματος, λόγω της ιδιωτικής πραγμάτωσης της κοινωνικής αναπαραγωγής. Οι άνθρωποι στη δημοκρατία ζουν μια αφηρημένη ζωή, τη ζωή του πολίτη, η οποία παρέχει πρόσβαση στο κράτος, από την άλλη ζει πολύ συγκεκριμένη, τη ζωή του ιδιώτη, με συγκεκριμένη κοινωνική θέση και σκοπούς, με συγκεκριμένες δυναμικές. Αυτή είναι μία από τις βασικές της αντιφάσεις.

Ο Φασισμός από την άλλη είναι το αντίθετο της Δημοκρατίας. Δεν αναγνωρίζει τίποτα πέρα από τον ίδιο, λειτουργεί με απαγορεύσεις στις  ατομικές και συλλογικές πολιτικές ελευθερίες. Οι διαχωρισμοί γίνονται ακόμα πιο κάθετοι, (ο σεξισμός, ο ρατσισμός η υποτίμηση γενικά), πιο σκληροί, το κράτος γίνεται γενικός διαχειριστής των πάντων. Αντί για τον διάλογο και την συναίνεση, επικρατεί πλήρως η βία και η καταστολή και τα διάφορα κομμάτια του προλεταριάτου προσπαθούν να αλληλοϋποτιμηθούν σε μιά προσπάθεια να μην υποτιμηθούν πλήρως τα ίδια . Αλλά κυρίως- το κυριότερο χαρακτηριστικό του, είναι ότι το κράτος-όταν φασιστικοποιείται- παύει να είναι κάτι ανοιχτό. Οι μάζες, ο “λαός” παύουν να έχουν πρόσβαση σε αυτό, και οι αποφάσεις παίρνονται από μία πολύ περιορισμένη μερίδα της αστικής τάξης με σκοπό να κάνει ότι είναι αναγκαίο για να συνεχιστεί η διαδικασία συσσώρευσης. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι δικτατορίες και ο φασισμός δεν μπορούν να έχουν κοινωνική βάση, κάθε άλλο. Αυτό σημαίνει ότι πολύ απλά οι αποφάσεις σε πολιτικό επίπεδο, παίρνονται από μια πολύ περιορισμένη μερίδα με βάση την αναγκαιότητα της συσσώρευσης, αλλά κάλλιστα ένα μεγαλύτερο κομμάτι τις αστικής τάξης, μικροκεφαλαιοκράτες κτλ ακόμα και κομμάτια του προλεταριάτου, μπορεί να συναινούν στις πρακτικές αυτής της μερίδας, οι πρακτικές αυτές να το συμφέρουν, κτλ

Συνεπώς αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι το δημοκρατικό κράτος είναι ευπροσάρμοστο, διχάζει τη ζωή και τις κοινωνικές και ατομικές διαδικασίες σε δύο σφαίρες και διαρκώς καταφέρνει να επιλύει τις αντιφάσεις που παρουσιάζονται στην ιδιωτική σφαίρα της κοινωνίας με τελικό σκοπό να κρατήσει τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας γύρω από τη σχέση κεφάλαιο ανέπαφο. Η δημοκρατία είναι το διαρκές γιατρικό των συμπτωμάτων χωρίς να γίνεται ποτέ λόγος για την ασθένεια. Από την άλλη ο φασισμός, είτε σαν κοινωνική τάση είτε σαν κοινωνική τάση και κρατική μορφή είναι η πιο κάθετη ταξική οριοθέτηση, όταν πλέον οι αντικρουόμενες τάσεις στην κοινωνία των ιδιωτών είναι τόσο οξυμένες, που η δημοκρατική διαχείριση δεν μπορεί να τις επιλύσει. Που πλέον απειλούν την συνοχή του “όλου”. Ας μην γελιόμαστε όμως ποτέ, πίσω από όλα αυτά, από το πώς μας εμφανίζονται στις διάφορες αντικειμενικές πραγματικότητες που βιώνει ο καθ’ ένας μας ανάλογα την ταξική του θέση, οι αντιφάσεις και οι συγκρούσεις έχουν να κάνουν με τον αντιφατικό τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, με το κόκκινο νήμα που συνδέει όλες της φετιχοποιημένες κατηγοριοποιήσεις μας-τις αντιφάσεις του νόμου της αξίας, του κεφαλαίου σαν κοινωνική σχέση.

Continue reading →